Je hoeft geen christen te zijn om te weten hoe een ideale stad en stadsbestuur er uit zou moeten zien:

• Een efficiënte en betrouwbare overheid;
• Een schone, veilige stad en mooie leefomgeving
• Oog voor het welzijn van de bewoners, vooral degenen die het moeilijk hebben.

Het zijn allemaal zaken die iedereen wel kan bedenken maar desondanks lijkt Den Helder steeds meer een onherbergzame stad te worden, waar meer oog is voor de stenen dan voor de mensen.

Wat u van christenen in de politiek mag verwachten is dat er sprake is van consequente aandacht voor de noden van de inwoners van Den Helder zonder dat we opportunistische afwegingen maken. Ook mag u van ons verwachten dat we open en transparant zijn over onze keuzes en afwegingen.

Vanuit die overwegingen hebben we behoorlijk wat opmerkingen bij deze begroting. Voor een deel komt dat omdat er, naar ons inzicht sprake is van te weinig transparantie voor een ander deel omdat de voorgestelde keuzes niet de onze zijn.

Voordat we die keuzes bespreken, willen we eerst iets kwijt over de organisatie en daaraan gekoppeld de financiële administratie en opzet van de begroting. We zijn van mening dat als een (financiële) organisatie goed op orde is, dit al een enorme winst is als het gaat om inzicht in bezuinigingsrichtingen enz. We realiseren ons dat de bedrijfsvoering niet aan de raad is, maar daar waar ze het functioneren van de raad raakt is het noodzakelijk dat de raad hier een mening over heeft en invloed op kan uitoefenen.

Als we, om te beginnen kijken naar de opzet van de begroting dan zijn wij van mening dat veel programma’s/producten niet SMART geformuleerd zijn. Er missen veel kengetallen. Ons is altijd gemeld dat dit een zaak van de lange adem is, dat het veel moeite kost. Dankzij de hoogwaardige cursus gemeentefinanciën weten we dat dit niet zo is. Deze indicatoren zijn redelijk eenvoudig op te stellen (je hoeft niet overal zelf het wiel voor uit te vinden) en we vinden dan ook dat dit in de volgende begroting veel meer uitgewerkt moet worden. Vanuit het concern hebben we daarnaast het signaal gekregen dat twee tussenrapportages te veel is, maar ook dat een harde afsluiting nog wel voor aanloopproblemen kan zorgen. Omdat de accountant dit toch als een minimaal controlemiddel zag, zijn we hiermee akkoord gegaan, maar het heeft ons wel verbaasd dat de organisatie niet op ieder moment met een druk op de knop de gewenste gegevens kan produceren. Opnieuw dankzij onze cursus hebben we echter zicht gekregen op het feit dat dit een kwestie van organisatie is en dat dit bij een betere inrichting heel gemakkelijk en feitelijk te produceren is. Het lijkt ons een vanzelfsprekend streven om dit zo spoedig mogelijk te organiseren, want bij duidelijk inzicht in de stand van zaken kun je ook goed sturen op veranderingen.

Een (ander) belangrijk instrument om kosten te beheersen en inzichtelijk te maken is het voeren van gestructureerd risicomanagement. Ook dit ontbreekt nog. Pas als dit geregeld is, is er voldoende zekerheid om het weerstandsvermogen mogelijk te verlagen. Op dit moment vindt de raad dat het veilig is om uit te gaan van een factor 1,25. We zijn dan ook erg ontstemd over de eigenmachtige wijziging hierin, waarbij het antwoord: “dat het in 2013 weer op het afgesproken niveau zit” absoluut niet voldoet.

Ook de wijze van beheersen van kosten aanschaf kapitaalgoederen zou adequater kunnen, waardoor grote fluctuaties hierin meer beperkt worden, wat de beheersbaarheid van de financiën vergroot

Daarnaast laat de begroting zich slecht lezen, gezien de vele vragen over dezelfde zaken, bijv. over de mutaties reserve (€ 2,5 miljoen versus € 1,5 miljoen). Dat maakt het lastig voor een raad om op hoofdlijnen te besturen. Je gaat bij onduidelijkheden toch alles narekenen. Ook de antwoorden geven onvoldoende verklaring voor de verschillen: de ChristenUnie constateert een verschil van € 10 miljoen in het saldo financieringsfunctie waarvan u er ruim € 4 miljoen kunt verklaren en de rest heel algemeen weg zet. Wees dan expliciet.

Ook anticipeert deze begroting niet op de nu al bekende bezuinigingen en ombuigingen. Het college meent dat als dit soort zaken pas bekend worden na het opstellen van de conceptbegroting dit niet meer van invloed is of kan zijn op deze begroting. Dat heeft veel weg van struisvogelpolitiek en het niet in staat zijn tot slagvaardig opereren. Eigenlijk zou deze begroting herzien moeten worden aan de hand van de laatst bekende gegevens. Pas dan zijn we verantwoordelijk bezig. Het is de raad in zijn algemeenheid al duidelijk dat we bij ongewijzigd beleid zo € 5 miljoen “achter de wagen zijn” (€ 2 miljoen WMO en € 3 miljoen terugbetaling re-integratiegelden) naast de verder al bekendgemaakte bezuinigingen. Het tekent de organisatie dat hierop niet geanticipeerd wordt en we dus met een onwerkbare begroting worden geconfronteerd.

In de eerste verkenning stelt het college dat er bezuinigingen te behalen zijn door een efficiëntere organisatie en een zo efficiënt mogelijk inkoopbeleid. Is dat dan in het verleden niet gebeurd of ontbreekt ook bij het college het juiste overzicht? Voor ons is dat een extra argument om zo snel mogelijk de financiële administratie in te richten zoals het moet. Een efficiënte organisatie maakt het eenvoudiger om de aandacht te vestigen op de prioriteiten voor de stad.

Het college wil €2 miljoen bezuinigen op efficiency en interne organisatie. Men refereert hierbij aan een benchmark waaruit blijkt dat Den Helder dezelfde producten levert met meer personeel. De bezuiniging zit hem er dan in dat er taken afgestoten worden. Dat is niet de uitkomst van de benchmark. Met minder mensen zouden dezelfde taken gedaan moeten kunnen worden. In antwoord op onze opmerking hierover, zegt het college dat als er meer bezuinigd wordt dan € 2 miljoen er taken afgestoten moeten worden. Deze stelling vinden we niet terug in de begroting of eerste verkenning. Voor ons is het interessant om te weten wat het scheelt als dezelfde taken met hetzelfde aantal personeel als in vergeleken gemeenten wordt uitgevoerd. Is dat dan de genoemde € 2 miljoen of meer of minder? (graag antwoord).

Tot zover over de uitvoering en technische kant van de begroting. Vanzelfsprekend liggen de prioriteiten voor de ChristenUnie bij de mensen die hulp nodig hebben en afhankelijk zijn van goede sociale en maatschappelijke voorzieningen. Bij een schone, veilige leefomgeving en het koesteren en faciliteren van de havenontwikkelingen omdat het dé economische motor van Den Helder is. We vinden het dan ook verbazingwekkend dat de haven een taakstelling krijgt opgelegd. Het college kon ons niet vertellen of de € 400.000 bovenop of in plaats van de € 616.000 komt (wat een optelling is van cijfers uit de 2^e tussenrapportage pag. 11). Hier lijkt het ook wat te mankeren aan visie, want anderzijds wil men graag de incidentele bezuinigingsomvang ter waarde van € 14,1 miljoen in de begroting verwerken. Hierin is voor havenontwikkeling € 7 miljoen opgenomen, naast de voorgenomen beleidsintensiveringen op dit programma. Wij denken dan ook dat een taakstelling niet het beoogde doel dient.

Voor wat betreft de maatschappelijke zorg en voorzieningen: uit de 2^e tussenrapportage blijkt dat het aantal uitkeringen, het beroep dat gedaan wordt op bijzondere bijstand en schuldhulpverlening veel harder stijgt dan verwacht. Lang leek het er inderdaad op dat het werkeloosheidspercentage van Den Helder gunstig afstak bij de rest van de regio. Kennelijk is er sprake van een vertraagde reactie, maar daarom niet minder belangrijk om goed op te anticiperen. Het college lijkt dat te doen door bijv. de bevoorschotting van Herstelling te staken en rekeningen niet tijdig te betalen. Dat heeft onze instemming niet. Juist in deze tijd is het dringend noodzakelijk dat de lokale keten werk en inkomen goed functioneert. Ook de nodeloos ingewikkelde berekeningsmethode voor bijzondere bijstand waardoor mensen ernaast staan als ze een paar dubbeltjes boven de norm zitten, keuren wij niet goed. Verlaging van de norm voor bijzondere bijstand is wat de ChristenUnie betreft geen optie Hoewel de ChristenUnie vindt dat het college niet goed in speelt op de economische ontwikkelingen en recessie, gaat dit niet volledig op. Het college heeft voortvarend alle maatschappelijke instellingen schrik aangejaagd met een brief waarin voorgenomen bezuinigingen werden aangekondigd. Dit heeft voor veel onrust gezorgd, terwijl dit wel erg “vooruitlopend op de troepen” was. Het is de raad die besluit of deze organisaties structureel en allemaal gekort moeten worden. Het zou het college sieren als ze deze onrust weg zouden nemen door een excuusbrief.

In het collegeprogramma staat dat niet in eerste instantie bezuinigd wordt op minima, vervolgens verdwijnt de cultuurpas, wil men de normen voor bijzondere bijstand en kwijtschelding aanpassen. Ook hier mankeert het aan visie. Als je het een zegt, kun je niet het ander doen. Wij zijn hiervan absoluut geen voorstander. Minima dienen te worden ontzien, punt!! En daar handel je naar.

Je ziet hierin ook de focus van het college: bezuinigen op grote projecten levert € 55.000 op, bezuinigen op de indicatiestelling WMO € 200.000. Wat ons betreft blijft de indicatie onafhankelijk en wordt onverkort vast gehouden aan de aangenomen motie van de ChristenUnie dat daarna niet nog eens een ambtelijk oordeel wordt geveld. Dit is strikt voorbehouden aan (medisch) deskundigen. We kennen ondertussen allemaal wel voorbeelden van gefrustreerde belanghebbenden en dat draagt niet bij aan het beeld van een zorgzame stad en samenleving.

We weten dat dit college gefocust is op de uitvoer van grote projecten waar nauwelijks dekking of belang bij is. Dit gaat ten koste van de uitstraling van de totale stad. Het frustreert mensen enorm dat bepaalde buurten en wijken regelmatig schoon gehouden worden en andere wijken nooit een borstelwagen of op een andere wijze schoonmakers zien. Het zou een geweldige oppepper voor de hele stad zijn als hierin een inhaalslag zou worden gemaakt. Naast een stevige uitvoering van de mogelijkheid om eigenaren op verpaupering aan te spreken. We krijgen de indruk dat het hier meer om woorden dan daden gaat. We zien dan ook niets in verlaging van de beeldkwaliteitsnorm. We zouden graag zien dat dit juist een boost krijgt. Wel willen we graag weten wat het gekost heeft dat het veeg- en borstelbeleid, na aanvankelijke uitbesteding nu weer onder gemeentelijke organisatie valt. Binnen het beschikbare budget van € 13 miljoen zouden we graag een herschikking zien ten gunste van het veeg- en borstelbeleid structureel

Al verschillende keren hebben we als fractie genoemd dat het afsluiten van meerjarige contracten op dit moment niet wenselijk is om ruimte te creëren voor zoekrichtingen naar bezuinigingen. Nu het college hierin zijn eigen gang is gegaan, kan het niet zo zijn dat de lasten op de zwakste schouders worden geplaatst. Gelukkig is er nog 1 grote ombuigingsmogelijkheid en die zit in de werkelijk grote projecten. Door die niet of veel later uit te voeren is er geld vrij te maken voor de door ons genoemde prioriteiten zoals maatschappelijk beleid en een schone, veilige stad.

We zijn positief over het voorstel om werkgroepen te formeren die heroverwegingen en oplossingsrichtingen voorbereiden. Er moet dan natuurlijk nog wel beleidsvrijheid zijn en er zou dan ook haast mee gemaakt moeten worden. We dringen er op aan om naast groepen van burgers ook de lokale visionaire denkers een plek in deze werkgroepen te geven. We denken niet dat in deze werkgroepen plek is voor deskundigen van buitenaf. Ook moet er ruimte zijn voor verschillende invalshoeken. We hebben de lijst met respondenten van het onderzoek van Deetman en Mans gezien en herkennen de behoorlijke eenzijdige focus en invalshoek en vinden dat een jammerlijke gemiste kans. (overigens bizar dat de gemeenteraad niet genodigd was om kennis te nemen van de uitkomsten, dat is het beleidsbepalend orgaan en had juist in eerste instantie kennis moeten nemen van dit onderzoek). Op die manier hebben wij geen behoefte aan dit overigens goede voorstel.

De Spreuken van Salomo en andere wijzen uit de Bijbel bevatten veel tijdloze wijsheden over het dagelijks bestuur van steden en koninkrijken. Nergens gaat het daarbij om het stapelen van stenen, wel om rechtvaardigheid en zorg voor het welzijn van de inwoners. Wij denken dat die uitspraken ook voor Den Helder nog steeds van waarde zijn en willen daar als ChristenUnie consequent naar handelen.

De zorgen die Augustinus al had (een politieke gemeenschap die wordt gevormd door de liefde tot geld en goed cultiveert onrecht en onderdrukking) delen we en als christelijke politieke partij zullen wij het bestuur hierop blijven controleren, iets wat volgens Deijl en Verhoef de taak is van oppositiepartijen. Hun conclusie is ook dat oppositiepartijen dat grondiger doen dan fracties die mede bestuursverantwoordelijkheid dragen (HP/De Tijd – oktober 2010).